Witajcie w Podkarpackiej Destylarni Okowity. To tutaj, w murach gorzelni wybudowanej pod koniec XIX wieku, do dziś używa się tradycyjnej technologii parowej do produkcji alkoholu. W tym miejscu tajniki destylacji przechodzą z ojca na syna. Tu, doświadczeni gorzelnicy nie boją się eksperymentować i tworzyć zróżnicowane destylaty ze zbóż, owoców i ziemniaków. Szukacie dobrze pojętego kraftu? Trafiliście pod dobry adres.
Długie: tradycje gorzelnicze
Tradycje gorzelnicze w miejscowości Długie są naprawdę… długie. W tej niepozornej wsi, niedaleko Sanoka w woj. podkarpackim tradycje produkcji wysokoprocentowych alkoholi sięgają 1880 roku. Już wtedy produkowano tu destylat zwany okowitą (od łac. aqua vitae – woda życia). Na początku XX wieku produkcja osiągała tu nawet 70 tys. litrów destylatu rocznie. Po wojnie, gorzelnię upaństwowiono i dalej kontynuowano tu produkcję spirytusu. Trafiał on przede wszystkim do Polmosu w Łańcucie i Lublinie, gdzie był bazą do produkcji finalnych napojów spirytusowych. W 1965 roku zakład został rozbudowany i produkował znacznie więcej, bo nawet 500 tys. litrów spirytusu rocznie. Gorzelnia w tej formie działała do 1990 roku, po którym była przedmiotem kilku nieudanych procesów prywatyzacyjnych.

Kontynuacja tradycji w nowoczesnym wydaniu
Przed 1990 rokiem, przez kilkanaście lat, gorzelnią kierował Jerzy Pińczuk (technolog gorzelnictwa), który w trudnym okresie przekształceń własnościowych zdecydował się odejść i zaczął prowadzić własną destylarnię, w pobliżu Sanoka. Ciągle jednak wracała myśl o przywróceniu świetności obiektu w Długiem. Wreszcie, w 1997 roku Grzegorz Pińczuk (przeczytaj wywiad), syn Jerzego, wydzierżawił gospodarstwo rolne wraz budynkiem gorzelni. W 2006 roku wykupił majątek mając długoterminowy plan przywrócenia jej do życia, a w 2016 rozpoczął inwestycje w urządzenia do destylacji. Tak powstała Podkarpacka Destylarnia Okowity, która jest dziś jednocześnie otwartym do zwiedzania „żywym muzeum gorzelnictwa” ujętym w Podkarpackim Szlaku Historycznych Receptur. Pierwsze krople kraftowych trunków rozlano tu do butelek w 2019 roku, więc produkty te ciągle jeszcze można nazywać nowościami. Warto wspomnieć, że poza okowitami produkuje się tu także nalewki i… oleje roślinne tłoczone metodą na zimno, oraz naturalne octy owocowe.

Czym są alkohole Podkarpackiej Destylarni Okowity (PDO)?
No właśnie… Okowity? Co to takiego? I czym różnią się od wódki? W dużym skrócie, okowita, to taki alkohol, który ma intensywność smaku i aromatu porównywalną na przykład, nie boję się użyć takiego odniesienia, do whisky. Wyczuwalne nuty zapachowe i smakowe są jednak zdecydowanie inne. Ten rodzaj alkoholu wyglądem (zwykle przezroczysta) i mocą przypomina wódkę, ale wystarczy zbliżyć nos aby poczuć jak duża jest różnica pomiędzy tymi alkoholami. Okowity najczęściej destyluje się z ziemniaków, zbóż i owoców, choć mogą być wytwarzane także chociażby z miodu. Niektóre mogą być leżakowane. Powstają często w niewielkich manufakturach i gorzelniach rolniczych.
Alkohole PDO nie są jednak wódkami. To, podobnie jak w przypadku chociażby Młodego Ziemniaka – destylaty rolnicze. W gorzelni Długie, uzyskuje się je z sześciu surowców: ziemniaków, pszenicy, kukurydzy, jabłek, śliwek i gruszek. Spirytus zbożowy, destylowany jest do mocy 95%, a owocowy – do 85%. Rozcieńcza się go z wodą, uzyskując odpowiednie okowity o różnym smaku i aromacie. Jak przystało na kraftowe alkohole, poszczególne rozlewy z tych samych surowców różnią się od siebie. Pan Grzegorz wraz z ojcem nie boją się bowiem eksperymentować poprzez dokonywanie zmian w procesie produkcji (np. zmieniając czas trwania fermentacji zacieru) lub odpowiedniej selekcji bazy surowcowej (np. obecny rozlew okowity z kukurydzy jest efektem destylacji ziaren suchych a do kolejnego zostały użyte świeże, nie suszone, ziarna). Ponadto, alkohole z każdego rozlewu rozcieńczane są do nieco innej mocy. Między innymi dlatego okowity Podkarpackiej Destylarni są rocznikowane.
Podkarpacka okowita z jabłek otrzymała w 2019 roku złoty medal podczas Warsaw Spirits Competition w kategorii okowity i destylaty owocowe niestarzone. Podkarpacka okowita z pszenicy uzyskała to samo wyróżnienie w kategorii okowity i destylaty zbożowe niestarzone. W tej kategorii bank rozbiła jednak Podkarpacka okowita z kukurydzy, która zdobyła podwójne złoto i została oceniona jako najlepsza!
Co na etykiecie?
Prosta etykieta zawiera logo Podkarpackiej Destylarni Okowity z wizerunkiem budynku gorzelni Długie oraz nazwę produktu, czyli odpowiednio: Okowita z Ziemniaków, Okowita z Pszenicy, Okowita z Kukurydzy, Okowita z Jabłek, Okowita ze Śliwek, Okowita z gruszek. Dodatkowo w centralnej części etykiety znajduje się zdjęcie surowca z rokiem rozlewu. W dolnej części można znaleźć numer butelki oraz informację o mocy alkoholu a także napis: Podkarpacka Destylarnia Okowity. Na butelki okowity z pszenicy, kukurydzy oraz jabłek doklejono także naklejki przedstawiające medale uzyskane podczas Warsaw Spirits Competition w 2019 roku.

Tylna etykieta zawiera także krótki opis tej linii produktów.„Produkty wytwarzane w naszej destylarni wyróżnia wyrazistość smaku i zapachu, wskazując na rodzaj oraz jakość użytego surowca. Gorzelnia wykorzystuje tradycyjną technologię parową. Wszystkie procesy, wraz z butelkowaniem, odbywają się w jednym miejscu”. Poza tym pojawia się tu nazwa i dane kontaktowe producenta, informacje o pojemności i mocy alkoholu.
Jak smakują okowity z Podkarpackiej Destylarni Okowity?
Okowita z ziemniaków (43%). Mój faworyt. Absolutnie wyjątkowy aromat wszystkiego, co dobre w ziemniaku. Prawdziwa esencja tego warzywa. Zapach surowych, tartych ziemniaków a także innych świeżych warzyw – ogórka. W smaku wyczuwalna skrobia, mąka ziemniaczana, kremowa słodycz, która zostaje w finiszu. Bardzo udany alkohol, którego powinien spróbować każdy fan trunków wysokoprocentowych. Zyskuje bardzo dobre oceny zarówno ekspertów z branży, jak i laików, którzy spróbowali tej okowity po raz pierwszy. Tu możesz zobaczyć moją degustację w wersji wideo. Bardziej szczegółowa recenzja tego trunku znajduje się na blogu w tekście Podkarpacka Destylarnia Okowity: okowita z ziemniaków.

Okowita z pszenicy (44,8%). Po zbliżeniu do nosa da się wyczuć silny aromat prażonego ziarna, ciasto chlebowe. W smaku najpierw słodycz – płatki zbożowe, czekolada, potem warzywna – kiszonki, chrzan. Finisz wytrawny, gorzka czekolada. Degustowanie tego alkoholu przenosi w klimat polskiej, rolniczej wsi.
Okowita z kukurydzy (43,1%). Orzeźwiający aromat dojrzałych, słodkich owoców, później nieco warzywny. W ustach rozgrzewająca, wytrawna, z nutami tytoniu, orzechów laskowych, prażonego ziarna. W finiszu gorzkawa, placki kukurydziane. Intensywny trunek, który można albo pokochać albo tylko polubić ?.
Okowita z jabłek (43%). Aromat słodko-kwaśnych owoców, jakby zielone jabłka i słodkie gruszki. W smaku wytrawna, nieco cierpka, aroniowa. Rześki, pobudzający alkohol dla miłośników owoców polskich sadów.

Okowita ze śliwek (43%). W zapachu czuć wyraźnie słodkie, dojrzałe owoce, śliwki, gruszki jabłka. W smaku pozorna słodycz, odrobina cynamonu, śliwka w czekoladzie. Finisz zdecydowany, owocowy, słodki. Nie jest to ani śliwowica, ani wódka smakowa. Wytrawny alkohol o słodkim aromacie.
Okowita z gruszek (43%). Aromat jabłkowo-gruszkowy, nieco kwaskowy. Smak jakby pomiędzy okowitą z jabłek i śliwek. Nieco więcej słodyczy niż w okowicie z jabłek ale mniej niż w tej gruszkowej. Doskonała dla tych, którzy lubią wyważone, owocowe smaki.
Alkohole Podkarpackiej Destylarni Okowity możesz zamówić w sklepie online 40procent.pl
Ile kosztują okowity z Podkarpackiej Destylarni Okowity?
Okowity zbożowe w butelce 500 ml: 90 zł
Okowita z ziemniaków, 500 ml: 140 zł
Okowity owocowe, 500 ml: 130 zł
Wyselekcjonowane przeze mnie trunki Podkarpackiej Destylarni Okowity możesz nabyć w sklepie 40procent.pl

Kraft na stole
Alkohole Podkarpackiej Destylarni Okowity to doskonały sposób na zaskoczenie gości. Po pierwsze, to efekt prawdziwego gorzelniczego rzemiosła, który ciągle jeszcze rzadko gości na polskich stołach. Po drugie, osoby, które nie próbowały jeszcze okowit, będą zaskoczone aromatem i smakiem zawartości każdej z butelek. Warto mieć w domu kilka trunków, aby pozwolić swoim gościom poczuć różnice miedzy pozornie podobnymi do siebie alkoholami. Okowity z PDO mogą także okazać się niezłą inwestycją. Każdy rocznik jest nieco inny a butelki numerowane, więc jest to także gratka dla kolekcjonerów. Trunki Podkarpackiej Destylarni Okowity to również świetny pomysł na podarunek przywieziony z Bieszczad.
